Powietrze

Podstawowym aktem prawnym  dotyczącym wentylacji jest Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dn. 12.04.2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Bardziej szczegółowe wymagania przedstawione są w Polskich Normach: PN-83/B-03430/Az3:2000 oraz PN-73/B-03431.

Zagadnienia związane z wentylacją pomieszczeń, podane są w rozdziale 6 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dn.12.04.2002 roku.

§ 147. 1. Wentylacja i klimatyzacja powinny zapewniać odpowiednią jakość środowiska wewnętrznego, w tym wielkość wymiany powietrza, jego czystość, temperaturę, wilgotność względną, prędkość ruchu w pomieszczeniu, przy zachowaniu przepisów odrębnych i wymagań Polskich Norm dotyczących wentylacji, a także warunków bezpieczeństwa pożarowego i wymagań akustycznych określonych w rozporządzeniu.
2. Wentylację mechaniczną lub grawitacyjną należy zapewnić w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi, w pomieszczeniach bez otwieranych okien, a także w innych pomieszczeniach, w których ze względów zdrowotnych, technologicznych lub bezpieczeństwa, konieczne jest zapewnienie wymiany powietrza.
§ 148. 1. Wentylację mechaniczną wywiewną lub nawiewno-wywiewną należy stosować w budynkach wysokich i wysokościowych oraz w innych budynkach, w których zapewnienie odpowiedniej jakości środowiska wewnętrznego nie jest możliwe za pomocą wentylacji grawitacyjnej. W pozostałych budynkach może być stosowana wentylacja grawitacyjna.
§ 149. 1. Strumień powietrza zewnętrznego doprowadzanego do pomieszczeń, nie będących pomieszczeniami pracy, powinien odpowiadać wymaganiom Polskiej Normy dotyczącej wentylacji, przy czym w mieszkaniach strumień ten powinien wynikać z wielkości strumienia powietrza wywiewanego, lecz być nie mniejszy niż 20 m³/h na osobę przewidywaną na pobyt stały w projekcie budowlanym.
§ 150. 1. W przypadku zastosowania w budynku przepływu powietrza wentylacyjnego między pomieszczeniami lub strefami wentylacyjnymi, w pomieszczeniu należy zapewnić kierunek przepływu od pomieszczenia o mniejszym do pomieszczenia o większym stopniu zanieczyszczenia powietrza.
2. Przepływ powietrza wentylacyjnego w mieszkaniach powinien odbywać się z pokoi do pomieszczenia kuchennego lub wnęki kuchennej oraz do pomieszczeń higieniczno-sanitarnych.
3. W instalacjach wentylacji i klimatyzacji nie należy łączyć ze sobą przewodów z pomieszczeń o różnych wymaganiach użytkowych i sanitarno-zdrowotnych. Nie dotyczy to budynków jednorodzinnych i rekreacji indywidualnej.

Polska Norma PN-83/B-03430/Az3:2000 Wentylacja w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej określa szczegółowo strumienie powietrza niezbędne do wentylacji. Powinny one wynosić co najmniej:

• dla kuchni z oknem zewnętrznym, wyposażonej w kuchnię gazową lub węglową - 70 m³/h,
• dla kuchni z oknem zewnętrznym, wyposażonej w kuchnię elektryczną
• w mieszkaniu dla 3 osób - 30 m³/h,
• w mieszkaniu dla więcej niż 3 osób - 50 m³/h,
• dla kuchni bez okna zewnętrznego lub dla wnęki kuchennej wyposażonej w kuchnię elektryczną - 50 m³/h,
• dla łazienki (z ustępem lub bez) - 50 m³/h,
• dla oddzielnego ustępu - 30 m³/h,
• dla pomocniczego pomieszczenia bezokiennego - 15 m³/h,
• dla pokoju mieszkalnego 30 m³/h,
• dla kuchni bez okna zewnętrznego, wyposażonej w kuchnię gazową powinny mieć mechaniczną wentylację wywiewną; usuwany strumień powietrza powinien wynosić 70 m³/h.

Dopływ powietrza zewnętrznego do pomieszczeń powinien odbywać się przez:

• skrzydła okien, świetliki oraz nawietrzaki okienne, wykorzystywane do przewietrzania pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi - powinny być zaopatrzone w urządzenia pozwalające na łatwe ich otwieranie i regulowanie wielkości otwarcia z poziomu podłogi lub pomostu, także przez osoby niepełnosprawne, jeżeli nie przewiduje się korzystania z pomocy innych współużytkowników;
• nawiewną wentylację mechaniczną lub inne urządzenia nawiewne - w przypadku zastosowania w pomieszczeniach okien, drzwi balkonowych i innych zamknięć otworów zewnętrznych o dużej szczelności, uniemożliwiającej infiltrację powietrza zewnętrznego w ilości niezbędnej do potrzeb wentylacyjnych;
• nawiewniki (gdy okna charakteryzują się współczynnikiem infiltracji mniejszym niż 0,3 m³/(m·h·daPa^2/3) - mogą być usytuowane w górnej części okna (w ościeżnicy, ramie skrzydła, między ramą skrzydła a górną krawędzią szyby zespolonej), lub w otworze okiennym (między nadprożem a górną krawędzią ościeżnicy, w obudowie rolety zewnętrznej), lub w przegrodzie zewnętrznej pod oknem.

Strumień objętości powietrza, przepływający przez całkowicie otwarty nawiewnik, przy różnicy ciśnień po obu jego stronach 10 Pa, powinien mieścić się w granicach:

• od 20 m³/h do 50 m³/h, jeśli zastosowana jest wentylacja grawitacyjna,
• od 15 m³/h do 30 m³/h, jeśli zastosowana jest wentylacja mechaniczna wywiewna, przy czym powinny zostać spełnione następujące warunki:
  • w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego, oświaty, wychowania, opieki zdrowotnej i opieki społecznej, a także w pomieszczeniach biurowych przeznaczonych na pobyt ludzi, nie wyposażonych w wentylację mechaniczną lub klimatyzację, okna, w celu okresowego przewietrzania, powinny mieć konstrukcję umożliwiającą otwieranie co najmniej 50% powierzchni.
  • urządzenia nawiewne, powinny być stosowane zgodnie z wymaganiami określonymi w Polskiej Normie dotyczącej wentylacji w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej.

Szczelność na przenikanie powietrza

• w budynku mieszkalnym, zamieszkania zbiorowego, budynku użyteczności publicznej, a także w budynku produkcyjnym przegrody zewnętrzne nieprzezroczyste, złącza między przegrodami i częściami przegród oraz połączenia okien z ościeżami należy projektować i wykonywać pod kątem osiągnięcia ich całkowitej szczelności na przenikanie powietrza;
• w budynku mieszkalnym, zamieszkania zbiorowego i budynku użyteczności publicznej współczynnik infiltracji powietrza dla otwieranych okien i drzwi balkonowych w pomieszczeniach, w których napływ powietrza zewnętrznego jest zapewniony przez nawiewniki, powinien wynosić nie więcej niż 0,3 m³/(m·h·daPa^2/3), a w pozostałych przypadkach powyżej 0,5, lecz nie więcej niż 1,0 m³/(m·h·daPa^2/3).

Przeciętne mieszkanie dla rodziny 3-4 osobowej wymaga wentylacji o przepływie strumienia powietrza 150 do 175 m³/h, czyli ok. 40 m³/h na jednego mieszkańca.

Normatywny współczynnik infiltracji wynosi od 0,5 do 1 m³/hdaPa^2/3 na 1 m długości szczelin. Jedno okno dwuskrzydłowe o wymiarach 1,5 x 2 m ma łączną długość szczelin 8,5 m, a normalne drzwi ok. 6 m. Wynika z tego, że łączna długość szczelin o wymaganej normą przepustowości przepływu powietrza, powinna w przeciętnym mieszkaniu wynosić ok. 150-300 m. Aby zapewnić możliwość przepływu wymaganego przez normę strumienia powietrza, należałoby wyposażyć mieszkanie w otwory drzwiowe i okienne o powierzchni ok. 100 m². Wynika z tego, że:

• okna muszą mieć możliwość przepuszczania okresowo większego strumienia powietrza (np. przy wzroście zawartości wilgoci w powietrzu w pomieszczeniu);
• powinna istnieć możliwość łatwego regulowania strumienia powietrza napływającego do pomieszczenia;
• system regulacyjny powinien działać niezależnie od obecności i woli mieszkańców, bez angażowania energii zewnętrznej.